Sensitieve responsiviteit

Sensitieve responsiviteit kan in het handelen van de pedagogisch medewerk op verschillende manieren laten zien worden. Belangrijk is dat er eerst een band opgebouwd wordt tussen de kinderen en de pedagogisch medewerker, dit is de basis. Hierbij is continuïteit in het contact tussen het kind en de pedagogisch medewerker van belang. Door deze band op te bouwen leren de kinderen de pedagogisch medewerker kennen en kunnen ze ontdekken hoe de pedagogisch medewerker is en reageert. Als pedagogisch medewerker kun je de specifieke behoeftes en uitingen van het kind en hoe daar het best op kan worden gereageerd ontdekken.

Wanneer er een band is opgebouwd tussen kind en pedagogisch medewerker kan de pedagogisch medewerker de signalen van kinderen gaan oppikken en nagaan wat de intenties van kinderen zijn. Wat hierbij helpt is om bewust te kijken naar de kinderen. Je kan bewust kijken door in je hoofd een aantal vragen aan jezelf te stellen: ‘Wat zijn de kinderen aan het doen?’, ‘Hoe spelen ze met elkaar?’. Let op zowel non-verbale als verbale signalen. Wanneer een kindje bijvoorbeeld in elkaar gedoken in een hoekje zit geeft het non-verbaal het signaal af dat het niet goed in zijn of haar vel zit. Wanneer een kindje met een grote lach vertelt dat het zelf zijn of haar jas heeft aangetrokken dan is dit een verbaal signaal van blijdschap en trots. Op dit signaal kan worden gereageerd, er komt een moment van contact. Er kan nu worden gereageerd op het kind ‘Ik zie inderdaad dat je je jas zelf hebt aangetrokken’ hieraan kan dan nog toegevoegd worden ‘Je hebt ook je rits zelf dicht gekregen!’. Op deze manier laat je als pedagogisch medewerker merken dat je het kind hebt gezien en gehoord. Let hierbij op dat het kind eerst is uitgepraat voordat er een reactie wordt gegeven. Wanneer in dit voorbeeld het kindje het lastig vindt om de rits dicht te krijgen kan aanmoedigen werken ‘Ik zie dat de rits al halverwege is, lukt het je ook om hem helemaal naar boven te doen? Dat kun je vast en zeker’. Op het moment dat de rits dan helemaal boven is, kan een compliment gemaakt worden ‘Je hebt de rits helemaal zelf naar boven gedaan!’. Aanmoedigen leidt tot intrinsieke motivatie: motivatie die vanuit het kind zelf komt. Complimenten geven stimuleert kinderen om iets nog een keer te doen of om meer uitdaging te zoeken.

Voor de emotionele veiligheid van een kind is individuele aandacht belangrijk. Deze kleine momentjes zorgen ervoor dat een kind emotioneel kan bijtanken. Bij individuele aandacht kan gedacht worden aan een knipoog, een lach, een knuffel of even tegen de pedagogisch medewerker aanleunen. Ook tijdens verzorgingsmomenten kunnen kinderen even bijtanken. Zorg ervoor dat tijdens dit moment alle aandacht op het kind gericht is. Aandacht voor overgangssituaties vergroot ook de emotionele veiligheid van een kind. Als een kind aan het spelen is en het moet uit het niets aan tafel komt er veel op het kind af. Door kinderen hierop voor te bereiden weten ze waar ze aan toe zijn en wordt de emotionele veiligheid vergroot.

Sensitief responsief zijn betekend ook dat er passend wordt gereageerd op verschillende temperamenten. Door hierop passend te reageren, dit te respecteren en er rekening mee te houden zorg je ervoor dat het kind het gevoel krijgt dat het mag zijn wie het is. Zo kan een kindje wat langzamer reageren dan je zelf zou doen, jullie temperament botst. Door af te wachten en het kind te laten uitpraten wordt sensitieve responsiviteit gewaarborgd.